ZARA MAN

Het is een zaterdag in september in Amsterdam. Ik ben mijn voetbaltas aan het inpakken. Ik ben een maandje in Nederland om te werken, maar vanzelfsprekend pik ik ook een wedstrijdje mee met mijn oude team. Even kijken, hoe was het ook alweer: Broek, shirt, scheenbeschermers, schoenen, sokken, verse onderbroek, handdoek. Dat moet alles zijn. Niets staat een geslaagde voetbaldag in de weg. Het weer is in elk geval heerlijk. Wacht! Dit moet ik beslist niet doen! Met een gevoel van opluchting haal ik de onderbroek van het merk Zara uit mijn voetbaltas en leg er een andere van een onbekend merk, ooit gekocht op de markt van Ponferrada, voor in de plaats.

De onderbroek is niet mijn enige kledingstuk uit de keten van Zara. Ik heb ondertussen een mooie roze Zara trui, een nette zwarte Zara broek voor het werk en een kek witbruin gestreept Zara shirt. Het is best stijlvolle kleding die ik voor een zeer schappelijke prijs heb gekocht tijdens de uitverkoop in Spanje. Het is niet normaal zoals de kleding in Spanje wordt afgeprijsd in bepaalde maanden van het jaar. Je bent een dief van je eigen portemonnee als buiten die periodes iets koopt. En dankzij mijn vaste kledingadviseuse heb ik tijdens diverse uitverkopen een alleszins redelijke garderobe bij elkaar weten te verzamelen. Maar de onderbroek van Zara gaat vandaag beslist niet aan.

Nee, het heeft niet te maken met angst voor sociale kritiek van mijn voetbalkameraden. Misschien kennen ze Zara wel helemaal niet. In Spanje is de kritiek vanuit de linkerhoek op het succevolle concern niet van de lucht. Deels komt dat voort uit de nijd die mensen met geld en succes altijd weten op te wekken. Zelfs hardwerkende jongens als Messi en Cristiano Ronaldo ontkomen hier niet aan. Zelf behoor ik niet tot degenen die het belachelijk vinden dat iemand veel geld verdient. Als iemand bijvoorbeeld tegen een riante vergoeding mijn columns zou willen publiceren, nou, dan zou ik dat gewoon accepteren. Daar heeft niemand last van. En via een flinke belastingheffing zou ik dan ook nog bijdragen aan onderwijs en infrastructuur zodat anderen ook kansen krijgen. Mooi toch?

Maar er is ook een meer fundamentele kritiek op Zara. De productie vindt veelal plaats in landen waar ze het niet te nauw nemen met arbeidsrechten. Het concern wordt beschuldigd van het gebruik van kinderarbeid. Ik heb op de website van Zara nog wel eens gezocht naar wat het concern daar zelf over zegt. Geen werknemers onder de 16 jaar, beweren ze. Maar of dat zo is? En zijn die andere merken dan wel koosjer? De goedkope onderbroek van de markt bijvoorbeeld? Mooie idealen kosten soms veel geld.

Maar dat ik de onderbroek niet aandoe heeft niet te maken met de arbeidsomstandigheden. Het gaat om de tekst die groot op de riemband van de onderbroek geschreven staat: ZARA MAN. Het team waarin ik speel is ondertussen een veteranenteam geworden, maar dat wil niet zeggen dat het de spelers ontbreekt aan zeker kinderlijk gevoel voor humor. Ik kan het ze al horen roepen: ´Is it a bird? Is it a plane? No, it is ZARA MAN!’ Dat zou ik in elk geval doen. Maar dat wil nog niet zeggen dat ik graag het slachtoffer ben van zulke flauwe grappen.

Het is maandag. Met stijve benen van de vanzelfsprekend met ruime cijfers verloren voetbalwedstrijd van zaterdag sta ik aan een groep studenten de werking van het prijsmechanisme uit te leggen. In de pauze komen enkele Chinese studentes op me af. Ze vragen me of ik inderdaad in Spanje woon. Zeker wel. Is het mooi weer daar? Nou, reken maar. En zouden ze daar na hun studie gemakkelijk een baan kunnen vinden? Dat valt tegen. Een van de meiden weet een heel interessant Spaans bedrijf waar ze graag voor zou willen werken. Zara. Ik zeg dat ik ook kleren koop bij dit concern. Ik aarzel even en laat dan mijn broek net genoeg zakken om de tekst zichtbaar te maken. Zara man. Ze giechelen. Maar gelukkig komt het niet bij ze op te zeggen: ‘Is it a bird? Is it a plane? No, it is ZARA MAN!’

Op reis

In de auto

Het is zaterdag 1 september. Vroeg opgestaan na een onrustige nacht. Reizen maakt toch nog nerveus. Ook al heb ik deze reis al zo vaak gemaakt. Ik stop mijn koffer in de achterbak en neem plaats op de bijrijdersplek. We rijden de parkeergarage uit. Dit wordt weer een stralende dag. September is misschien wel de mooiste maand in El Bierzo. Ik zal het missen: de wijnvelden in beginnende herfstkleuren; het strijklicht van de najaarszon op de bergtoppen.; de warme dagen met koude nachten. We naderen het busstation zonder veel te praten. Afscheid nemen blijft moeilijk. Ook al is het maar voor vier weken. Ik stap uit de auto en pak mijn koffer. Was dit wellicht mijn laatste autorit van deze maand?

In de bus

Wat is dit land toch leeg. Lege velden. Lege wegen. Dat wordt straks wennen als ik ga pendelen tussen Amsterdam en Rotterdam. Eén van de drukste stukjes grond van hele aardbol. Gestaag ploegt de bus zuidwaarts over de Castilliaanse hoogvlakte. Ik probeer El País te lezen. Bij het zoveelste artikel over de crisis worden mijn oogleden zwaar.

In de metro

Op Estación Sur blijkt dat mijn meerrittenkaart voor de metro verlopen is. In een automaat koop ik een enkele reis Barajas en daal te trappen af. Ook dit gedeelte van de reis kan ik dromen. De Circular tot het station Nuevos Ministerios. Daar overstappen op lijn 8 richting vliegveld Barajas. In de metro is het opvallend rustig. Naarmate de metro het vliegveld nadert neemt het aantal mensen met koffers en rugzakken toe. Ik stap uit bij Terminal 4. De laatste uitbreiding van het vliegveld. Ik steek mijn pas verworven kaartje in de gleuf bij de schuifdeurtjes. Een piepgeluidje. Deurtjes blijven dicht. Ik probeer het nogmaals. Niets. Verbaasd kijk ik om me heen. Er staan wel overal apparaten om kaartjes te kopen. Vooruit dan maar. Drie euro! Maar de deurtjes doen het nu wel. Ik loop naar een informatiedesk van de metro en leg de situatie uit. Dat ik al een kaartje had van twee euro en toch bij moest betalen. De vrouw knikt. Dat klopt. Een supplement voor het vliegveld. Maar dat is een overval, zeg ik. ¡Un atraco! Daarmee citeer mijn schoonvader toen we een keer bij een iets te duur restaurant hadden gegeten. Geduldig zegt de vrouw: ‘Een beslissing van Madrid.’

In het vliegtuig

Ik blijf vliegen niet leuk vinden. Gelukkig kan ik wat schrijven. En zelfs al wat economielessen voorbereiden. Door het raam zie ik dat we Nederland naderen. Dat daar moet Antwerpen zijn. En kijk, de deltawerken. Een indrukwekkend gezicht. De landing is zacht en dan volgt het lange taxiën op Schiphol. Ben nu echt wel moe van het reizen. Nog even.

In de bus

Nou nog mooier. Mijn ns-kortingskaart was verlopen. En daar zat ook mijn ov-chip op. Geblokkeerd. Dus als net als elke buitenlander moest ik een nieuwe ov-chipkaart kopen. €7,50! En dat nog zonder saldo. Toeristen zijn de melkkoe van deze crisis. Dat zei ik ook tegen de man achter het ns-loket. ‘Wij raden buitenlanders ook altijd af om de ov-chip te kopen, behalve als ze heel veel gaan reizen.’ ‘Maar losse kaartjes zijn vreselijk duur,’ vertelde ik hem. Een zelfde reactie als in Madrid. ‘Een beslissing van boven.’ Gelukkig rijd ik nu toch met de bus naar Amsterdam West. Laat ik er maar van genieten. Ik heb er immers flink voor betaald!

Op de fiets

Het is zondag 2 september. Het zonnetje schijnt. Ik fiets door het Vondelpark. Overal vrolijke mensen! Wat een verschil met het chagrijn en pessimisme dat Spanje in zijn greep lijkt te hebben. Ik weet het: het heeft te maken met dat lekkere zonnetje. De hele zomer heeft het hier geregend. En dan maakt één mooie dag zomer. Want ook in Nederland is er zat ontevredenheid. Daar hebben we zelfs aparte politieke partijen voor. Overal hangen affiches voor de verkiezingen. Eén affiche heeft als schreeuwende tekst: Onbeperkt Alles! Als ik beter kijk zie ik dat het geen politieke slogan maar een reclame voor internet is. Anders had de partij met zo’n slogan een aardige kans gemaakt op flink wat stemmen van de ontevredenen. Ik neem met mijn mobiel een foto van de billboard en vervolg mijn route. Waar zal ik nu eens heen gaan?