Monotonie

Nog zo kort geleden hoorde ik meewarig de berichten over Nederland aan, met politieke partijen die de mond vol hebben van de nationale identiteit, de tsunami van islamisering en het verplichten van het zingen van het volkslied op scholen. Hier in Spanje, en zeker in El Bierzo, was het nationalisme onschuldig van aard, niet gericht tegen immigranten of Europa. Men was hooguit trots op de nationale sportprestaties, de manier van leven, de tradities en vooral de gastronomie. Maar als ik nu uit het raam kijk zie ik bij de buren de Spaanse vlag uithangen als protest tegen de Catalaanse separatisten. We wonen hier zo’n negenhonderd kilometer van Catalonië vandaan. De Spaanse vlag uithangen als politiek statement lijkt niet zo zinvol. Toch hangen er aardig wat in Ponferrada. Elders in Spanje zullen dat er nog meer zijn. Het land is in de greep van de strijd tussen het Spaanse en Catalaanse nationalisme.

In de cafés, huiskamers en straten van Ponferrada heeft de Catalaanse kwestie de gebruikelijke top drie gespreksonderwerpen, gezondheidsklachten, voetbal en het weer, verdrongen. Gisteren ging ik met de lift omhoog met mijn bovenbuurman. Die hield het op een gegeven moment niet meer. ‘Ik wil je nu toch vragen wat jij, als buitenlander, vindt van de situatie in Catalonië.’ Vervolgens spraken we ruim een half uur op het trapportaal over de bizarre gebeurtenissen. De Catalaanse president Puigdemont was net naar België gevlucht, Catalaanse ministers zaten gevangen. ‘Het lijkt een beetje op een film of een tv-serie, waarbij de scriptschrijver, na een spannend begin, het allemaal niet meer zo goed weet en de meest bizarre wendingen verzint,’ zei ik tegen mijn buurman. We waren het met elkaar eens dat op basis van een referendum waarbij 42% van de kiezers is komen opdagen de onafhankelijk niet kan worden uitgeroepen, maar dat het politiegeweld en het vastzetten van Catalaanse politici en actievoerders zeer contraproductief en bedenkelijk waren. Daarmee nam hij vergeleken met veel andere mensen hier een genuanceerd standpunt in. Sommigen voelen zich bijna persoonlijk aangevallen door de separatisten.

Op Facebook woedt een ware strijd om ‘de waarheid’, zeker omtrent de gebeurtenissen bij het referendum van 1 oktober. Mijn Catalaanse vrienden delen foto’s van het brute optreden van de politie. Onder de Catalanenvreters gaan soms dezelfde foto’s rond met de tekst dat het hier om nepbloed gaat. Volgens El País, net als alle nationale media zeer gekant tegen een eventuele onafhankelijkheid van Catalonië, zitten de Russen via de sociale media te roeren in de Catalaanse problemen om de EU te ontregelen. Ik weet niet in hoeverre dat waar is, maar een propagandaoorlog is er zeker wel gaande. Opmerkelijk is dat beide kampen elkaar verwijten dat zij de straat opgaan om te demonstreren voor de eenheid van hun nationale staat, terwijl Spanje/Catalonië (doorhalen wat niet van toepassing is) zelf wordt bestuurd door corrupte politici die hun eigen volk beroven. Het trieste is dat beide kampen hierin deels gelijk hebben! Het lijkt zowel Rajoy als Puigdemont niet slecht uit te komen dat de aandacht wordt afgeleid van de vele corruptiezaken waarin hun partijen verwikkeld zijn.

Ook via Whatsapp ontvang ik berichten, foto’s en video’s over de kwestie. Een vage bekende stuurde me dit filmpje gestuurd, waarin een aangedane vrouw vertelt hoe de separatisten in Barcelona mensen dwingen om winkels te sluiten en straten barricaderen en dan laat ze een opname horen waarin een Catalaanse actievoerder omroept dat het allemaal zonder geweld moet, althans op dat moment; de tijd om ze te doden komt nog wel. Is de vrouw oprecht of is het ingestudeerd? Wat niet echt bijdraagt aan de geloofwaardigheid van de video is die ongepaste achtergrondmuziek. (Klik HIER om de video te zien)

Ik ontving ook dit filmpje (klik HIER) dat de separatisten rondsturen om Europese steun te verwerven. Pathetisch is het zeker, met die snik in de stem. Natuurlijk is er die neiging om te spreken namens ‘het Catalaanse volk’, terwijl Catalonië over de onafhankelijkheid juist erg verdeeld is. Let vooral op de achtergrondmuziek. Die is bijna hetzelfde als bij dat anti-onafhankelijkheidsfilmpje. Konden die Russen, met hun rijke muziekcultuur, nou echt niets beters vinden? Iets van Shostakovitch voor de Catalanen en een stukkie Strawinsky voor de Spanjaarden, bijvoorbeeld?!

Enfin, de propagandastrijd zal nog wel even duren. We zitten voorlopig opgescheept met al die vlaggen uit de ramen, video’s met eendere achtergrondmuziek, politici en actievoerders in de gevangenis en de monotonie van steeds maar hetzelfde gespreksonderwerp.