Vaderdag

Vandaag, maandag 19 maart, wordt in Spanje Vaderdag gevierd. Dat is op een andere datum dan in Nederland, waar het dit jaar op 19 mei valt, een zondag vanzelfsprekend. In Spanje valt Vaderdag samen met de santo, de naamdag, van Jozef, San José, de stiefvader van Jezus. Mensen die José heten worden ook vaak met Pepe aangesproken: het komt van PP, pater putativus, oftewel stiefvader. Ik heb me tijdens een familiefeestje wel eens onpopulair gemaakt door mijn verbazing uit te spreken over het feit dat Vaderdag nu juist valt op de santo van José, terwijl die volgens de bijbel toch niet de echte vader was. ‘Nu gaat zo’n Nederlander ons ook nog vertellen hoe of we Vaderdag moeten vieren,’ zag ik mijn schoonvader denken.

De santos, de naamdagen van de heiligen, zijn vrij belangrijk in Spanje. Mijn vrouw heet Ana naar de moeder van María, en heeft haar naamdag op 26 juli. Sommige vrienden en familieleden feliciteren haar dan. Aangezien zo’n beetje de helft van de Spaanse vrouwen Ana heten, wordt er op die dag heel wat afgebeld en gewhatsappt. De naamdag van Sint Jacob (Santiago) op 25 juli is uitgegroeid tot een nationale feestdag, en daarnaast zijn er ontelbare plaatselijke naamdagen. Iedere provincie, stad of dorp heeft een beschermheilige, hetgeen betekent dat er op de naamdag feest wordt gevierd. Soms gaat het niet om heiligen maar om verschijningen van María, die een specifieke naam hebben gekregen zoals Carmen, Pilar of, in Ponferrada, Encina (de steeneik). Er is dan ook geen specifieke María-dag (geloof ik). Ik denk dat wanneer meisjes die María heten vragen wanneer het eindelijk eens Maria-dag is, te horen krijgen: ‘Het is bijna elke dag Maria-dag.’ Soms komen deze katholieke feestdagen voor een guiri wat onverwacht, als die met zijn boodschappentas voor een dichte winkeldeur staat. Maar goed, buitenlanders in Nederland zal dat ook overkomen op Paasmaandag, Pinkstermaandag of Hemelvaartdag.

Op zich is Vaderdag niet echt een nationale feestdag. Er wordt gewoon gewerkt; de winkels zijn open. Wel zullen er her en der cadeautjes en wensen worden uitgewisseld. Hoewel ik zelf geen kinderen heb, had ik dit jaar voor het eerst sinds de dood van mijn vader in zekere zin naar Vaderdag uitgekeken. Mijn arme schoonmoeder, verward door ziekte, pijn, ouderdom en medicijngebruik, riep steeds vaker als ik in de keuken aan het werk was en ze iets nodig had: ‘¡Papa, papa!’ zoals ze ook vaak om haar moeder riep als Ana in de buurt was. Als ik dan haar slaapkamer binnenging, corrigeerde ze zich meestal en was ze zich bewust van haar eigen verwarring.  ’s Avonds in bed kon ik het niet nalaten tegen Ana te zeggen: ‘Ik  ben heel benieuwd met welk cadeautje je moeder op Vaderdag op de proppen komt, maar ik verwacht minstens ontbijt op bed.’ Gelukkig kon Ana daar best om lachen. In zware tijden kan humor voor een kort moment soelaas bieden.

Helaas zal mijn schoonmoeder Lauri deze Vaderdag niet meemaken. De enige in de wereld die me regelmatig papa noemde stierf twee weken geleden. We verliezen een moeder en ook een beetje een kind. Zo voelt het in elk geval. Ik hoop dat met het verstrijken van de tijd het ergste verdriet en de pijn verdwijnen maar dat de vele mooie herinneringen beklijven.