Beste Wopke,

Wopke, Wopke, wat heb je nu toch weer gedaan? Je maakt het leven van een Nederlandse guiri in Spanje een stuk moeilijker met je ongepaste opmerkingen bij de onderhandelingen in de EU over steunfondsen en corona-obligaties. Je zult wel zeggen: ‘Maar zo erg was het toch niet? Ik vroeg gewoon om een rapport met de redenen waarom sommige landen wel financiële buffers hebben opgebouwd (zoals Nederland) en sommige niet (zoals Italië en Spanje).’ Maar zoiets vraag je niet als de nood aan de man is. Of ga je aan alle coronapatiënten ook vragen of ze wel gezond geleefd hebben voordat je ze in het ziekenhuis opneemt? Nu in bijna alle landen de gezondheidszorg dreigt om te vallen en de economie is stilgezet, is dit het moment om eensgezind te voorkomen dat deze crisis volkomen uit de hand loopt. De Nederlandse politici hebben zich toch al onpopulair gemaakt met hun arrogante gedrag tijdens diverse topconferenties over het inzetten van het Europese noodfonds en daar kwam jouw opmerking nog eens bovenop.

De woede hier in Spanje is groot. Los países muy bajos, de wel zeer lage landen, is de titel van een commentaar van één van de belangrijkste columnisten bij de krant El País. Bijna iedereen is het er hier en in Italië over eens dat het Nederland volkomen ontbreekt aan solidariteit en inzet voor de Europese samenwerking. Die corona-obligaties zijn eigenlijk best een goed idee: het voorkomt dat er gespeculeerd kan worden tegen de nationale obligaties zoals dat het geval was in de laatste jaren van de vorige crisis. Het is duidelijk dat de Nederlandse regering de hete adem in de nek voelt van de rechtspopulistische partijen met hun anti-Europaretoriek, maar zeker in deze tijden is een hechtere Europese samenwerking noodzakelijk. Het virus kent geen grenzen en dus zitten alle landen straks in hetzelfde schuitje. De Nederlandse regering moet zich diplomatiek en solidair opstellen in deze moeilijke tijden.

Dat rapport over de oorzaken van de grote verschillen tussen financiële reserves van de lidstaten moeten we in de toekomst maar eens gaan schrijven. Want voor het voortbestaan van de EU is het van belang te weten waarom er zoveel verschil is tussen Noord- en Zuid-Europa als het gaat om werkloosheid, nationaal inkomen, nationale schulden, overheidstekorten en zoveel andere economische indicatoren. Maar dan moeten we het plaatje van alle kanten bekijken. Niet alleen kijken naar de tekortkomingen van anderen, Wopke! Ook Nederland als belastingparadijs meenemen; daar moet jij als minister van Financiën toch alles van weten. En de manier waarop met name Griekenland en Italië geconfronteerd worden met de vluchtelingencrisis. Maar da’s voor later. Op de korte termijn is een Europese oplossing ter voorkoming van een economische crisis noodzakelijk.

Veel beterschap met je christendemocratische moraal!

Liefde in tijden van covid-19

Ja, wij doen het ook. Elke avond om acht uur gaan we naar het balkon om te applaudisseren. Eén keer hebben we zelfs het nu zo vaak gespeelde lied Resisteré (ik houd vol) gezongen, of beter gezegd: mijn vrouw Ana zong en ik speelde gitaar. Het geeft een goed gevoel dergelijke dingen te doen, als blijk van waardering voor al de nog werkende mensen in de zorg, het transport, de winkels en andere sectoren van vitaal belang. Het geeft ons het gevoel te behoren tot dat grote deel van de bevolking van Ponferrada, El Bierzo, Spanje, Europa en de wereld dat bereid is te doen wat nodig is om de ineenstorting van de gezondheidszorg te voorkomen door vooral thuis te blijven.

We hebben het vaak over het virus, vanzelfsprekend. We zijn, nu mijn vrouw thuis werkt, de gehele dag samen, dus we weten exact wat de ander heeft gedaan, doet of gaat doen. De enige mogelijke wandeling is naar de supermarkt in de straat, maar uitgebreide gesprekken over dat thema hebben we niet, nu we aan de rij wachtende mensen op straat, elk op twee meter afstand van elkaar, gewend zijn geraakt. Zelfs het toiletpapier is geen gespreksonderwerp meer, nu de ergste dagen van het hamsteren achter de rug lijken te zijn.

En dus gaan onze conversaties tijdens het uitgebreide Spaanse middageten en het net iets minder uitgebreide avondeten vaak over wat we gelezen hebben in de digitale kranten en de sociale media. Uit deze crisis blijkt eens te meer hoeveel de mensen in de wereld, ondanks de culturele en politieke verscheidenheid, in wezen op elkaar lijken. Maar niet iedereen is even goed in staat om de politieke onenigheden opzij te zetten in deze tijden van covid-19. Steeds minder wordt het gevaar van het virus gebagatelliseerd, maar er zijn nog zat verontwaardigde medemensen die de behoefte voelen om iemand de schuld te geven, zoals aan de immigranten, de kapitalisten, de feministen¹, de neoliberalen, de geheime dienst van China, de geheime dienst van de Verenigde Staten, de huidige linkse regering van Spanje, de laatste rechtse regering van Spanje, de koning van Spanje², Pablo Iglesias³ of Batman.

De politieke verdeeldheid lijkt hier in Spanje groter dan in Nederland, waar, volgens mij, alleen de rechtse populisten wat stennis maken. Hier vindt er een heuse strijd plaats tussen de gemeente Madrid, in handen van een rechtse coalitie, en de centrale regering, in handen van een linkse coalitie, over de verdeling van medische hulpmiddelen. Ook tekenend was dat tijdens de toespraak van de koning over de crisis in Spanje sommige mensen het balkon opgingen om op pannen te slaan, een heuse cacerolada. Zoiets zou in deze tijden in Nederland toch ondenkbaar zijn.

Met afgunst zie ik alle foto’s en berichten van mijn Nederlandse vrienden voorbijkomen. Daarginder kunnen de mensen gewoon naar buiten voor een wandeling, een fietstochtje of een stukje rennen. Hier is dat absoluut verboden, zelfs al ga je helemaal alleen. Er lopen hier en daar zelfs militairen op straat om dat tegen te gaan. Ik kan alleen maar vanaf mijn balkon verlekkerd kijken naar mijn favoriete berg El Pajariel, waar alle dieren niet zullen weten wat ze overkomt. Er zijn nergens mensen!

Maar de grote vraag is natuurlijk: wat gebeurt er straks na de gezondheidscrisis. Een economische crisis lijkt onvermijdelijk. Ik hoop dat deze dit keer niet vleugels geeft aan allerlei nationalistische bewegingen, want dat is in het verleden niet altijd even goed afgelopen. We moeten de handen ineenslaan in Europa en in de hele wereld, om onze ervaring, onze kennis en onze rijkdom delen. Er is veel werk aan de winkel en dat moeten we doen vol overgave. Met solidariteit. En met liefde. En dan gaan we allemaal heel veel voor elkaar applaudisseren.

¹ Vanwege de demonstratie op vrouwendag van 8 maart in Madrid
² Het klinkt misschien gek maar deze video heeft als titel: de koning heeft de schuld.
³. Pablo Iglesias, de leider van de linkse partij Podemos en huidige Minister van Sociale Zaken. Hij woonde lijflijk een bijeenkomst bij, ondanks dat zijn vrouw positief was bevonden bij covid-19-test.

Pandemische overpeinzingen op de Pajariel

Het is vrijdag de dertiende. De pandemie is officieel uitgeroepen. En dus heb ik besloten om vanmorgen heel vroeg te gaan wandelen. Een geweldig idee, vind ik zelf.

Ga maar na. Het is kwart over acht. Het is al lang vleermuizenbedtijd terwijl de meeste mensen nog op één oor liggen of zitten te ontbijten. De kans op een besmetting is dus miniem! Bovendien begin ik met mijn 61 jaartjes in een risicogroep te vallen. Niets beter om de longen gezond te houden dan tegen een berg aanlopen. Er is werkelijk nog niemand. Hier beneden langs de rivier kwinkeleren de zangvogeltjes er lustig op los. Ik herken de zang van de Europese Kanarie en de Cetti’s Zanger, twee vogeltjes die in Nederland best wel bijzonder zijn, maar hier in El Bierzo in de lente de gebruikelijke achtergrondmuziek verzorgen. De natuur gaat nooit op slot, ook al is er nog zo’n pandemie.

Langzaam loop ik over de onverharde weg omhoog. Ik heb al een prachtig uitzicht over het lage gedeelte van El Bierzo. Zoals zo vaak hangt er een lichte nevel van vochtigheid en vervuiling over de vallei. We zullen eens afwachten of de maatregelen gunstig gaan uitpakken voor de luchtkwaliteit en de CO₂-uitstoot. De economie gaat gewoon een paar weken zo goed als op slot. Want laten we niet die andere crisis vergeten: die van de klimaatsverandering. Het is de afgelopen dagen al bijzonder warm geweest. Net zoals vandaag. De bloesem van de amandelbomen is al over het hoogtepunt heen, zo te zien.

Misschien zal één van de onbedoelde gevolgen van de pandemie zijn dat er meer thuis gewerkt gaat worden. Gewoon via het internet, met video-conferenties, chatten en documenten delen. Zelf geef ik al steeds meer online lessen. Dat gaat best goed en tot mijn verbazing kun je met mensen een goede verhouding opbouwen, ook al heb je ze nooit lijfelijk ontmoet. Ik geef vooral taalles, vooralsnog, en minder mijn vroegere vakken: economie en statistiek.

Op zich kunnen veel mensen best wat elementaire statistiekles gebruiken, heb ik gemerkt. Ook over het virus gaan er op de sociale media vele vreemde berichten rond met ongelukkige vergelijkingen in absolute getallen, waar percentages meer gepast zouden zijn. Ja, er gaan veel meer mensen dood aan de gewone griep dan aan covid-19, maar dat komt omdat veel meer mensen gewone griep hebben! Tot nu toe lijkt bij het coronavirus het sterftepercentage rond de twee of drie procent van de geregistreerde besmettingen te liggen. Zo’n sterftecijfer zou betekenen dat als covid-19 zich verspreid als een gewone griep, er vele slachtoffers zouden zijn en de gezondheidszorg het werk niet meer aan zou kunnen. Ik hoop dat het uiteindelijke percentage iets lager uit zal pakken.

Vreemd is te bemerken dat tegenwoordig de scepsis ten opzichte van de (medische) wetenschap niet alleen maar afkomstig is van diepgelovigen, maar ook van links-alternatieve medemensen. Hun haat tegen de farmaceutische industrie is zo groot, dat ze bereid zijn om voor veel geld homeopathische middelen te kopen waarvan het eventueel werkzame bestanddeel dusdanig verdund is, dat het niet meer te bespeuren valt. Sommigen weigeren zelfs hun kinderen te vaccineren. En ik heb best veel berichten gelezen van mensen die in die hele coronacrisis een samenzwering zien van de farmaceutische industrie in samenwerking met de officiële media.

Ondertussen ben ik aangekomen bij mijn favoriete smalle paadje. Het slingert zich omhoog door een gemengd landschap vol bossen met jonge eiken en steeneiken, afgewisseld met steenhellingen. Even denk ik helemaal niet meer aan virussen. Dit is een plek waar veel wild zit. Langs het pad hebben de wilde zwijnen de grond omgewoeld op zoek naar wortels. Op de plek waar ik vorig jaar zo vaak reeën spotte, loop ik zo geruisloos mogelijk verder. Helaas, niets. Wel klinkt er om me heen geritsel en af en toe het geluid van een weglopend dier. Zelf ben ik vast en zeker diverse keren gespot. Maar dan, als ik het al bijna niet meer verwacht, springen twee reeën vlak voor me over het pad heen en dalen door het struikgewas af. Snel pak ik mijn mobiele telefoon om een foto te maken. Te laat. Ach, zo’n moment is niet om vast te leggen, maar om van te genieten. Beneden in de stad slaat de kerkklok negen uur. Straks gaan de supermarkten open. Gelukkig hebben we nog genoeg toiletpapier in huis.

Langs het pad hebben de wilde zwijnen de grond omgewoeld op zoek naar wortels