Het is zaterdag 24 oktober 2020. Herfst. Maar nog niet erg koud. Wel zijn alle kleuren veranderd. De populieren bij de rivier zijn lichtgeel gekleurd; de wijnstruiken zijn okergeel en een enkele keer donkerrood. Op de grond liggen kastanjes. Soms valt er één met veel lawaai door takken en bladeren naar beneden, gelukkig niet op mijn kale kop. Het is hier prachtig.
Vannacht gaat officieel de wintertijd in. We sluiten weer een periode af. Een bijzondere periode. Een zomer zonder verre reizen. Een bezoek aan Nederland zat er niet in. Heb ik dat gemist? Zeker! Maar het leven in Spanje is toch fijn? Zeker. Dat is het gespletene van een emigrant. Je voelt je in twee landen thuis. Ik kijk vanaf deze berghelling over de uitgestrekte vallei naar de hoge bergketens die El Bierzo omringen. Dat heb je in Nederland niet. Maar soms mis ik het oneindige laagland. De vrienden. De familie. De taal. Mijn voetbalkluppie. Jammen met de mannen van Flanders Fields. Fietsen door Mokum.
Misschien wordt dit wel de laatste keer dat de klok verzet moet worden. Het nut lijkt immers beperkt. En dan komt er natuurlijk de discussie: gaan we voortaan in de zomertijd of in de wintertijd leven? Hier in Spanje zijn er mensen die de klok gelijk willen zetten met Portugal en Groot Brittannië. Ze denken dat ze nu in de verkeerde tijdszone verblijven. De biologische klok is daardoor in de war en dat zou verklaren waarom we hier ’s avonds zo laat eten en dus ook naar bed gaan. Ik geloof daar eerlijk gezegd niets van. Ik merk geen opzienbarend verschil tussen Spanje en Nederland als het gaat om de biologische klok. In beide landen is het donker als ik ga slapen en sta ik ‘s zomers op bij daglicht en ’s winters in het donker. Toen ik een keer tijdens een reis in Duitsland om vier uur 's morgens wakker werd door het daglicht dat door het raam naar binnen viel, bedacht ik me dat het misschien juist Duitsland is dat in de verkeerde tijdszone zit.
Het late avondeten in Spanje heeft volgens mij te maken met de Spaanse dagindeling, vooral met de zeer uitgebreide hoofdmaaltijd ergens tussen twee uur ’s en half vier ’s middags. Ja, dan heb je om zeven uur ’s avonds nog geen honger. Dan wordt het avondeten een latertje. En deze dagindeling levert de nodige problemen op. Waar mijn Nederlandse vrienden met schoolgaande kinderen ’s morgens vroeg broodjes smeren voor het lunchpakket en ’s avonds met het hele gezin de avondmaaltijd nuttigen, wordt er in Spanje veelal op school voor de hoofdmaaltijd gezorgd. En die is niet altijd goed. Daar zijn veel klachten over. Maar misschien zou het ook niet de taak van een school moeten zijn om voor een hoofdmaaltijd te zorgen.
Overigens wil ik zelf niet per se van het huidige ritme af. Zeker op zondag niet. Morgen gaan we lekker om half drie uitgebreid eten in het kader van Las Jornadas Gastronómicas de El Bierzo. Veel restaurants bieden in de maanden oktober en november menu’s aan waarin regionale producten verwerkt zijn, zoals de kastanjes, de lokale wijn, de paprika’s, de kersen, de goudrenetten, de conferencia peren of, natuurlijk, de botillo. Morgen hebben we na die vast zeer rijke maaltijd nog de hele regenachtige middag om spijs te verteren.
Nu is het nog heerlijk weer, al pakken dreigende wolken boven de bergen samen. Het uitzicht is werkelijk prachtig. Maar nu snel naar huis toe. Het is al half twee. Bijna etenstijd.
