Het is lente, potjandorie

Het is woensdag 20 maart. De eerste officiële lentedag. Ik kijk uit het raam en zie de ochtendzon op de besneeuwde toppen van de Montes Aquilianos schijnen. Dit is een ideale dag voor een mooie wandeling daar ergens in de bergen. Maar best druk vandaag. Vanmorgen geef ik Engelse les aan huis. Vanmiddag heb ik zoals elke woensdag drie groepen kinderen. Alsof er sprake is van telepathie ontvang ik op dat moment een sms’je van de ochtendcursist. ‘ Ik kan vandaag helaas niet. Maar morgen wel hoor.’ Ergens wel jammer. Nog nooit in mijn lange carrière in het onderwijs heb ik een enthousiastere leerling gehad. Maar zijn afmelding geeft me een vrije ochtend vol mogelijkheden. Ik trek mijn sportschoenen aan, steek mijn verrekijkertje in mijn zak en verlaat het huis.

Omdat de rivier Sil ’s morgens aan de schaduwzijde van de heuvelrug El Pajariel ligt, is het hier niet zo warm als het uitzicht uit het raam vanmorgen beloofd heeft. Het paadje langs de rivier staat deels onder water. Het heeft veel geregend, deze winter. Me vasthoudend aan de wilgentakken zoek ik me sluip-door-kruip-door een weg tussen de steile helling en de snelstromende rivier. Af en toe sta ik stil om te luisteren naar het getwitter en gezang van de vele vogeltjes. Ook zij vieren deze eerste lentedag uitbundig.

Als ik op de terugweg naar huis langs café Gijón loop, kijk ik even naar binnen of het er druk is. Niet dus. Ik duw de deur open, pak El Diario de León van de toog en zet me aan een tafeltje. De bardame komt al snel naar me toe en zet met een glimlach een kopje café con leche neer. Bestellen is hier niet nodig. We kennen elkaar. Op het raam van het café naast de deur hangt nu al maanden onze advertentie: English for All. Af en toe van de koffie nippend begin ik de krant te lezen.

Het is het gebruikelijke nieuws, zo stel ik vast. Economische crisis en corruptiezaken. De heisa rond de nieuwe burgemeester van Ponferrada is al wat weggeëbd. Ik begin te lezen over ‘el caso Bárcenas’. Alle corruptiezaken hebben een eigen naam die begint met het woord caso: de zaak. El caso Noos, el caso Gürtel, el caso de los ERE, het zijn er vele. Bárcenas is de oud-penningmeester van de regerende partij El Partido Popular. De man is nogal in opspraak gekomen vanwege, jawel, el caso Gürtel (vele casos zijn onderling verbonden) en bij het onderzoek hierna werd ontdekt dat hij een geheime bankrekening had in Zwitserland met zo´n slordige €22 miljoen erop. Onlangs werd zijn schaduwboekhouding gelekt aan El País. Het was ontluisterend. Veel belangrijke leden van de PP, waaronder waarschijnlijk Rajoy zelf, ontvingen aan het eind van de maand een goedgevulde envelop als aanvulling op hun salaris. Un sobresueldo wordt dat extraatje in de kranten genoemd. Als er in Spanje aan één ding geen gebrek is, dan is het toch wel aan banken. Een maandelijkse betaling in cash is dus wel heel erg verdacht. Toegegeven: ook ik krijg voor mijn privélessen cash betaald en een enkele keer zelfs in een envelop. Bij het overhandigen daarvan zijn gniffelende toespelingen op de caso Barcenás onvermijdelijk.

Ik lees het artikel half uit en leg de krant dan weg. Genoeg van al die ellende. Het is lente, potjandorie. Voor me uit starend denk ik aan de lessen die ik vanmiddag aan de kinderen moet geven. Het is eigenlijk meer spelen dan lesgeven. Met een glimlach denk ik terug aan de les van de vorige week aan het groepje van 12 -jarigen. We hebben de kinderen wijs gemaakt dat ik geen Spaans spreek om ze te dwingen Engels te praten. Dat gaat natuurlijk bijzonder moeizaam. En dit groepje van vier vlotte meiden probeert mij nu Spaans te leren, zodat de communicatie wat makkelijker gaat. ‘¡Hello is Hola!’, riepen ze vorige week, ‘¡¡Hola!!’ Ik hield me van de domme en zei: ‘Yes, I know, ¡Helado!’, hierbij refererend aan het ijsmerk Ola, maar dat ontging de meiden. ‘No, no, no, not helado. ¡¡Hola!! ¡¡¡Hola!!!’ Tot hun grote wanhoop vertaalde ik steeds weer Hello! met ¡Helado! of varianten daarop zoals ¡Holado! Vandaag zal ik de les gaan beginnen met: ‘¡Helado, chicas!’ Als in een verre toekomst El Bierzo bekend staat als de streek waar ze je begroeten met een woord dat lijkt op helado, dan heb ik hier in elk geval iets blijvends achtergelaten. Met deze fijne positieve gedachte sta ik op, leg een euro op de toog en verlaat het café met een warme groet die in niets lijkt op ijs of welke andere etenswaar dan ook.

Er was eens in Ponferrada

Als het echt waar is dat slecht nieuws beter is dan geen nieuws, dan heeft Ponferrada het afgelopen weekeinde goede zaken gedaan. De stad haalde zowel zaterdag als zondag de voorpagina´s van alle grote nationale kranten. Daarnaast werden minstens twee binnenpagina’s aan Ponferrada besteed, waarmee het alleen de verwikkelingen in Venezuela na de dood van Hugo Chávez en het nieuws over de verkiezing van de nieuwe paus voor moest laten gaan. Lang niet gek voor een middelgrote provinciestad. Maar wat is er gebeurd?

We gaan terug naar de jaren negentig van de vorige eeuw. Ismael Álvarez van de Partido Popular (PP) is burgemeester. De dochter van een aan de PP gelieerde zakenman krijgt een post als wethouder; een gebruikelijke vorm van vriendjespolitiek. Zij krijgen een relatie, totdat de veel jongere Nevenka Fernandez de relatie beëindigt. De burgemeester blijft haar echter lastig vallen met ongehoorde psychologische en fysieke intimidatie. Het komt tot een rechtszaak en uiteindelijk moet Ismael aftreden om te worden opgevolgd door zijn politieke leerling, López Riesco. De ex-burgemeester vaart daarna overigens zakelijk zeer wel met zijn hotels en diverse andere bedrijven.

De ex-burgemeester besluit terug te komen in de politiek bij de verkiezingen van 2011. De PP accepteert hem niet als kandidaat waarna hij een eigen lijst formeert. Op dat moment is de socialistische PSOE behoorlijk in diskrediet geraakt vanwege de economische crisis en het beleid van Zapatero, maar door de nieuwe lijst worden de stemmen van rechts Ponferrada verdeeld. De PP behaalt geen absolute meerderheid. Wel blijft de burgemeester López Riesco aan, maar hij is in de raad afhankelijk van de lijst van zijn vroegere leermeester.

De laatste weken verschenen er berichten in de lokale kranten. De PSOE zou samen met de lijst Ismael de burgemeester vervangen door de lokale leider van de PSOE, Samuel Folgueral. Wel werd als voorwaarde gesteld dat Ismael zelf zou moeten aftreden als raadslid. Maar natuurlijk gaat zo’n machtsovername niet zonder slag of stoot. Tot onze verbazing zagen we op de lokale televisie jonge leden van de PP zeggen dat Ismael alleen maar meer politieke macht wil verkrijgen om met zijn bedrijven te kunnen profiteren van de wereldkampioenschappen wielrennen die volgend jaar in Ponferrada plaats zullen vinden. Ook kaartten ze het verleden van Ismael aan: de nieuwe socialistische burgemeester zou afhankelijk worden van de steun van een partij die onder leiding staat van iemand die veroordeeld is voor het stalken van een vrouw. Het deed vreemd aan. Juist vanuit de PP werd indertijd Ismael bij al zijn handelingen ondersteund. De aanvallen kwamen toen vanuit de PSOE. Nu lijken de rollen omgedraaid. Maar ook de socialisten roeren zich. Velen zijn het niet eens met de coalitie. Vooral vrouwelijke leden verafschuwen de ex-burgemeester. Er wordt een petitie ondertekend. Er wordt druk getwitterd.

Afgelopen vrijdag vond de machtswisseling plaats. Als het er echt om ging publiciteit te halen, dan moet gezegd worden dat de timing perfect was: het was 8 maart: internationale vrouwendag. In de raad werd de nieuwe burgemeester verkozen. Isamel Álvarez deed aan deze stemming mee. Pas de zaterdag erna zou hij als raadslid aftreden. Dit was voor de hoogste leiding van de PSOE aanleiding om te proberen het gehele gebeuren stop te zetten. Zij voelden de druk van de media en de kritische leden toenemen. De landelijke leiding van de PSOE vond dat de burgemeester onmiddellijk weer moest aftreden. De nieuwe burgemeester Samuel Folgueral weigert. Rubalcaba, de hoogste socialistische leider van het land, dreigt met royering. De nieuwe burgemeester blijft weigeren. Hij en de overige raadsleden van de PSOE verlaten de partij.

En zo ontstaat er een unieke situatie. We krijgen een burgemeester en zeven raadsleden zonder partij. Deze burgemeester wordt verder gesteund door een partij rondom één persoon , maar die zit zelf niet in de raad. En de PP wordt de grootste oppositiepartij met argumenten en een woordenschat die regelrecht uit de koker van de socialistische partij lijken te komen. Ondertussen ligt ook de leiding van de landelijke PSOE onder vuur omdat zij beweren niet helemaal op de hoogte te zijn geweest van de procedure. Dat is waarschijnlijk een leugen en, het moge bekend zijn, politici die liegen moeten aftreden

Wat helaas volledig ontbreekt in deze trieste episode is een politieke motivatie. Waarom wil Folgueral eigenlijk burgemeester worden? Met welk programma legitimeert hij zijn coalitie met een wegens agressief stalken veroordeelde ex-burgemeester. We zullen het misschien wel nooit weten. Maar één ding is zeker: op concrete ideeën over hoe Ponferrada de economische crisis te lijf moet gaan hebben we hem niet kunnen betrappen.

Maar wie weet kent deze trieste komedie een gelukkig eind. Wie weet zal dit hele gebeuren ooit in de geschiedenisboekjes bekend komen te staan als het begin van ‘de tweede transitie’. Het was in Ponferrada in 2013 dat enkele jonge leden van de PP zich ervan bewust werden dat clientelisme, corruptie en enchufisme (overheidsbaantjes geven aan vriendjes) niet thuis horen in de politiek en er een begin werd gemaakt met de grote schoonmaak van de partij. Het was naar aanleiding van de gebeurtenissen in Ponferrada in maart 2013 dat de leiding van de landelijke PSOE volledig werd vervangen door kritische leden die de partij een nieuw elan gaven. Het was naar aanleiding van de gebeurtenissen in Ponferrada dat de bevolking massaal besloot nooit meer te stemmen op een partij met corrupte politici, leugenaars of agressieve macho´s in de gelederen. En iedereen leefde nog lang en gelukkig.

 De nieuwe burgemeester gaat op de schouders