Op mijn vraag waar de ander, die volgens mij toch accentloos Spaans spreekt, dan vandaan komt, antwoorden ze bijvoorbeeld: ‘Uit de stad León.’ Die stad ligt hier zo’n 100 km vandaan, maar toch vindt men hier dat het leven en de mentaliteit daar volkomen anders zijn. De regionale verschillen worden nog meer benadrukt door mensen die afkomstig zijn uit verder afgelegen regio’s zoals Extremadura of Andalusië . Zeker de Andalusiërs hebben een specifieke tongval en voelen zich in het voor hen zo kille Ponferrada buitenlanders.
De band die de mensen hier met de geboortegrond hebben is enorm hecht. Zo zijn er in El Bierzo op zijn minst twee regionale politieke partijen actief en is de stad volgeschreven met graffiti waarin wordt opgeroepen tot een afscheiding van El Bierzo van de provincie León, tot een afscheiding van de provincie León van de deelstaat Castilla-León of tot een aansluiting van El Bierzo bij de deelstaat Galicië. Ik herinner me een treinreis van Barcelona naar Galicië, ergens begin jaren tachtig, met een coupée vol reizigers uit alle streken waar de trein doorheen reed, en werkelijk de hele reis ging het gesprek over de specifieke gewoonten, gerechten, en architectuur van de diverse regio’s. Ik was toen nog een groentje op het gebied van Spanjereizen en was echt verbaasd over dergelijke diversiteit en ook over de trots waarmee ze spraken over hun geboortegrond. Goed, dat veel Catalanen en de Basken zich meer vereenzelvigden met hun regio dan met de Spaanse staat was me toen al duidelijk. In Barcelona had ik zelfs uit nieuwsgierigheid meegelopen met een demonstratie op 11 september, de dag van Catalonië, La Diada. Dat was ronduit beangstigend. Langs de gehele route stond aan beide zijden van de straat agenten van de Guardia Civil opgesteld die verre van vriendelijk keken. Het was 1981, denk ik, dus nog maar net na de val van het Franco-regime.
En nu lijkt het zo enorm uit de hand te lopen in Catalonië, waar de huidige regering van de deelstaat, een vreemde coalitie van zeer linkse Catalaans-nationalistische partijen en een rechtse Catalaans-nationalistische partij met een nogal corrupt verleden, vandaag, 1 oktober 2017, eenzijdig een referendum over de onafhankelijkheid organiseert. De Spaanse regering in Madrid van Rajoy is niet vies van Spaans nationalisme en, zoals zo vaak, leidt al dat nationalisme tot niets goeds. Beide kampen liggen op ramkoers. Niemand weet wat er hierna gaat gebeuren. Er zal een soort machtsvacuüm ontstaan. De regionale politie en overige ambtenaren zullen niet weten welke regering ze zullen moeten gehoorzamen. Erg bedenkelijk is dat er geen kiesdrempel is voor dit referendum; voor de Catalaanse regering is de uitkomst geldig ongeacht de opkomst. Een lage opkomst zullen ze sowieso wijten aan de repressie van de Guardia Civil.
Wat mij betreft zou er in Catalonië gewoon een door de centrale overheid erkende en gegarandeerd referendum gehouden moeten worden, net als indertijd in Schotland of in Quebec, als de lat maar hoog wordt gelegd wat betreft opkomst. Ik ben er niet van overtuigd dat de separatisten zouden winnen, als de centrale Spaanse overheid zich minder repressief zou opstellen en er duidelijk wordt uitgelegd wat de consequenties van onafhankelijkheid zijn. Echt waar, Catalanen, FC Barcelona zou voortaan in de Catalaanse competitie moeten spelen met als hoogtepunt van het seizoen Girona-Barcelona. Inderdaad, jullie zouden waarschijnlijk voorlopig uit de EU verdwijnen; veel landen zullen niet graag separatistische bewegingen aanmoedigen. En voor een bezoek aan El Bierzo, verreweg de beste regio van heel Spanje, zouden jullie daadwerkelijk een grens moeten oversteken. Woon ik eindelijk in het zelfde land als mijn Catalaanse vrienden, gaan ze zich een beetje afscheiden. Dat kan toch zeker niet!
Barcelona, 1 oktober 2017
Geen opmerkingen:
Een reactie posten