We zijn allemaal mensen

Humor is een van oudsher beproefde methode om nare berichten te verwerken. Hier in Spanje circuleren over internet vele filmpjes en foto’s met humoristische onderschriften over de crisis en de corruptie. Eén van mijn favorieten is een foto van de landing op mars met als tekst: Mars – vliegveld van Castellón 1-0. Maar laatst kreeg ik een humoristische filmpje opgestuurd dat me zelfs een beetje choqueerde, iets wat me niet vaak overkomt.

Het gaat hier om een parodie op de heren Rajoy (minister-president) en Montoro (minister van financiën) die op een balkon het volk toeroepen dat ze zo goed het geld weten te verdelen door het te geven aan de rijken en de corrupten. Best aardig. Dan gaan ze zingen. Bijna is het afgelopen als Rajoy wijst naar waar Eurovegas moet komen. Eurovegas is een controversieel project van ene Mr Sheldon Adelson, een puissant rijke Amerikaan. Het zal verrijzen nabij Madrid en er zal volop gelegenheid zijn voor gokken, roken (de Spaanse wetgeving zal in Eurovegas niet van toepassing zijn) en allerlei andere ondeugden. Het is natuurlijk maar de vraag of zo’n megaproject met de nodige steun van de overheid niet op net zo een catastrofe uit gaat lopen als het beroemde vliegveld van Castellón (al is er voor ondeugden altijd wel een markt, weet ik als docent economie). Enfin, in het filmpje roept Rajoy iets als: ‘¡Kijk daar komt Eurovegas!’, en de hele menigte begint te zingen en te dansen: ‘Señor judío, le recibimos con alegría’ (meneer de jood, we heten je van harte welkom). (Voor het fimpje op youtube klik HIER)

Waarom was ik een beetje geschokt? In principe vind ik dat je met iedereen mag spotten, ongeacht ras, godsdienst of seksuele voorkeur. Ten eerste wist ik niet dat die Adelson joods was, dus het verbinden van al die corrupte vuile zaakjes met het jodendom kwam nogal onverwacht. Er zijn nauwelijks joden in Spanje. Maar goed, als ze hadden gezongen: ‘Meneer de amerikaan, welkom in ons midden’ had ik er nauwelijks aandacht aan het geheel besteed. Dat Adelson een Amerikaanse investeerder is, lijkt me weer wel interessante informatie. Maar als het een neger was geweest of een homo, dan had ik een liedje daarover weer wel ontoepasselijk gevonden.

Het kan zijn dat ik wat overgevoelig ben rond het thema antisemitisme; in de jeugd van mijn ouders werden er meer dan honderdduizend joden uit Nederland gedeporteerd en vermoord. In Spanje leeft de Tweede wereldoorlog veel minder, omdat het land officieel neutraal was. De jodenvervolgingen in Spanje vonden plaats in de tijden van de inquisitie, te lang geleden om nu nog gevoelens van schaamte te kunnen oproepen. Zo spreekt men hier tijdens de heilige week (de week voor Pasen) van het doden van een jood, matar a un judío, als men het traditionele nogal sterke drankje limonada drinkt. Ook ben ik hier in Spanje voor het eerst van mijn leven mensen tegengekomen die serieus beweren dat de holocaust nooit heeft plaatsgevonden. Maar gelukkig zijn dat ook in Spanje uitzonderingen. Wat mij ook bijzonder bevreemdde was dat een soldaat die had gevochten bij de División Azul, de fascistische troepen van Franco die Hitler hielpen bij de oorlog in Rusland, hier in El diario de León werd beschreven als ‘een echte Spaanse oorlogsheld.’ . Er waren ook veel Nederlanders daar aan het oostfront, maar die noemen we toch maar liever niet oorlogshelden. (Voor het artikel in El Diario de León klik HIER)

Het vreemde is dat je het antisemitisme niet alleen aantreft bij fascistisch rechts, waar je het kunt verwachten, maar ook bij links. Soms gaat de solidariteit met de Palestijnen zo ver dat de staat Israël verward wordt met joden in het algemeen. Dat is niet helemaal onbegrijpelijk want veel zionisten zien elke kritiek op Israel als een vorm van antisemitisme. Maar voor een Nederlander blijft het verwarrend. Zo vroeg een keer een linkse Spanjaard me plotseling: ‘¿En wat is nu eigenlijk jouw mening over de joden?’ Ik wist me echt geen raad met de vraag en antwoordde: ‘¿De joden? ¿¿Allemaal?? Ik woon nu al meer dan drie jaar in Spanje, en ik heb nog niet eens een mening over alle Spanjaarden.’