Over televisie en geroosterde paprika's

Laatst vroeg iemand inde kroeg me: ‘¿Wat is het grootste verschil tussen je leven hier in dat in Nederland?’ Ik stond daar met mijn biertje in mijn ene hand en in mijn andere hand een stukje stokbrood met tortilla en ik wist daardoor even niets anders te noemen dan: ‘Dat je hier in El Bierzo bij een zeer goedkoop biertje gratis een pincho krijgt en dat mensen in een kroeg zo enorm langzaam drinken.’ In één teug dronk ik het pilsje leeg en keek om me heen of ik nog wat verschillen kon vinden. Toen viel mijn oog op de televisie die hoog in de hoek aan de muur hing. ‘En dat in bijna alle kroegen en restaurants een tv aanstaat.’

Het is een terreur; altijd die televisie in de kroegen en restaurants. En de kwaliteit van de programma’s is vaak zo waanzinnig laag. Ik weet eigenlijk niet of de televisie in het algemeen in Spanje slechter is dan die in Nederland. In Nederland hangen geen televisies in alle kroegen, dus daar word je niet geconfronteerd met de pulp die de hele dag lang worden uitgezonden.  Hier in Spanje worden in de weekeinden non-stop voetbalwedstrijden uitgezonden, maar op doordeweekse dagen zijn de zogenaamde tertulias populair. Praatprogramma’s waarbij mensen hard schreeuwen en vooral niet naar elkaar luisteren. De deelnemers zijn vaak door de media gecreëerde beroemde Spanjaarden, met een grote voorliefde voor botoxweduwes van stierenvechters, geen idee waarom.

De programmering van de publieke zenders wordt hier min of meer bepaald door de regering. Ik ben hier in Spanje het Nederlandse omroepstelsel gaan waarderen, omdat het tenminste af en toe een kwaliteitsprogramma oplevert. Hier worden bij een regeringswisseling ook de programma’s en de presentatoren voor een deel vervangen. Dat gebeurde bijvoorbeeld met mijn geliefde soap Amar en tiempos revueltos, misschien niet echt een kwaliteitsprogramma, ik geef het toe, maar daar kijken we met de gehele familie naar. Na de komst van de regering Rajoy ging het populaire programma naar een commerciële zender, vermoedelijk omdat zelfs deze serie te nadrukkelijk sociale en politieke kwesties aan de orde stelde.

Het vreemde is dat in Spanje de linksgetinte maatschappijkritische programma’s vooral op de commerciële omroepen te vinden zijn. En dat levert soms wat pijnlijke situaties op, omdat de presentatoren en de acteurs tijdens de veelvuldige onderbrekingen ook aan de reclameboodschappen meewerken.  Zo zien we tegenwoordig dat Manolita, de sympathieke bardame uit mijn favoriete serie, matrassen van een bepaald merk moet aanprijzen en haar knullige echtgenoot Marcelino reclame maakt voor tandimplantaten. De weerman gaat vloeiend over van een waarschuwing voor een naderend onweersfront op de voordelen van een inbraakverzekering voor je huis. Wat echt plaatsvervangende schaamte oproept is dat sommige presentatoren van het programma El Intermedio, waarin de spot wordt gedreven met de corruptiezaken van de regerende Partido Popular en de Catalaanse CiU (en veel te weinig met die van de PSOE), zich even later gedwongen voelen om Amstel Bier aan te prijzen.

Gelukkig is er ook de lokale televisiezender van El Bierzo. Het is de enige zender waarvan ik de reclamespots graag mag zien. ‘Kijk, dat is dat restaurant waar we laatst gegeten hebben,’ roepen we dan naar elkaar. In de actualiteitenprogramma’s zien we gebeurtenissen waar we zelf bij geweest zijn of eigenlijk aanwezig hadden moeten zijn.  Laatst zaten te kijken naar een programma op Bierzo TV over de paprikaoogst. Er werd een man geïnterviewd met veel kennis van zaken en zijn functie verscheen onderaan het beeld: El Presidente del Consejo Regulador del Pimiento Asado de El Bierzo.  Ik schoot in de lach. Mijn huisgenoten keken me verbaasd aan. ‘¿Waarom lach je?’ ‘Als je zijn functie in het Nederlands vertaalt, klinkt het erg grappig,’ antwoordde ik. President van de Reguleringsraad van de Geroosterde paprika van El Bierzo. Mijn uitleg stuitte op onbegrip. Ik probeerde me te nader te verklaren. ‘Dat zou in Nederland zoiets zijn als President van de Reguleringsraad van Patat met Mayonaise.’ Niemand lachte. Voordat ze dachten dat alleen Nederlanders stompzinnig zouden lachen om iets dergelijks voegde ik toe: ‘Volgens mij is het in het Engels ook grappig: The President of the Regulatory Council of the Bercian Roasted Pepper; dat doet denken Montys Python’s Ministry of Silly Walks.’ Nog steeds was niemand overtuigd van het humoristische gehalte van de functie van de man. Ik probeerde het ten einde raad ook in het Duits: ‘De Duitsers zouden zeggen: Der President des Regulierungsrat der Bercianischen gegrillten Paprika, dat is toch jereinste Kafka!’ Uiteindelijk gaf het op en luisterde naar wat de man op de tv te zeggen had, en wat bleek? Het was enorm interessant wat hij te vertellen had over de oogst van dit jaar en de verwerking van de paprika’s tot de beroemde ingemaakte geroosterde paprika’s van El Bierzo. Een mens is nooit te oud om wat te leren.